Faq’s

DNA -paspoort

Vragen en antwoorden op een farmacogenetica profiel.

Dit profiel is met name bedoeld om de informatie van uw DNA onderzoek goed door te kunnen geven aan uw arts of apotheker.

Iedere apotheker en arts in Nederland heeft toegang tot de KNMP-Kennisbank en de zogenaamde G-standaard. Daarin is te vinden welke geneesmiddelen op welke wijze qua dosering moeten worden aangepast op basis van uw profiel. Indien de apotheker uw DNA profiel opneemt in het systeem, zal er automatisch medicatiebewaking plaatsvinden op basis van uw DNA informatie.joe 

Nee, in principe hoeft dat niet. Uw huisarts kan deze test ook aanvragen.

Bloed prikken kan bij de huisarts, een huisartsenpost of een nabij gelegen ziekenhuis. Indien u het door uw huisarts ingevulde aanvraagformulier meeneemt, zal uw bloed met het aanvraagformulier worden verzonden naar een ziekenhuis waar deze testen worden uitgevoerd. Indien u uw DNA test uitgevoerd wil hebben in een speciaal door u geselecteerd ziekenhuis, is het raadzaam dit expliciet kenbaar te maken. Echter, het is mogelijk dat uw materiaal niet doorgezonden wordt naar het door u aangeven ziekenhuis omdat er lokaal andere afspraken zijn gemaakt. Vraag hiernaar indien u uw materiaal door een specifiek ziekenhuis wil hebben onderzocht.

Een DNA-paspoort Farmacogenetica betreft de uitkomsten van DNA onderzoek, specifiek gericht op de afbraak van geneesmiddelen.

Dit onderzoek kan het meest relevante enzym betreffen (CYP2D6: betrokken bij de afbraak van 25% van alle geneesmiddelen, waaronder antidepresiva, antipsychotica, pijnmedicatie, beta-blokkers en tamoxifen). Maar kan ook een panel van bijvoorbeeld de 5 meest relevante enzymen zijn: CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6, CYP3A4, VKORC1. Dit panel zegt iets over gevoeligheid voor antistolling met coumarines (CYP2C9/VKORC1), antistolling met Plavix/clopidogrel (CYP2C19), antidepressiva en antipsychotica (CYP2C19, CYP2D6, CYP3A4), pijnmedicatie (CYP2D6), oncologie (CYP2D6, CYP3A4). Indien er meer dan 2 enzymen zijn getest, spreken we van een paspoort. Het meest uitgebreide paspooort kan 20 testen bevatten.

Bekijk hier het DNA-paspoort van Katja Schuurman.

In gesprekken met diverse zorgverzekeraars is aangegeven dat Farmacogenetische analyses in het kader van geconstateerde bijwerkingen of ineffectiviteit in principe vergoed worden. Dit kan mogelijk van verzekeraar tot verzekeraar verschillen, dus handig om dit even na te vragen. Een test gaat mogelijk wel van uw eigen risico af. Voor screening (aanvraag van een DNA test voordat u met medicatie begint) is het niet altijd duidelijk of dit wordt vergoed. Hiervoor verwijzen wij u naar uw zorgverzekeraar.

Wanneer overdosering (toxiciteit) of onderdosering (effectiviteit) ernstige gevolgen kan hebben, kan vooraf bepalen van het farmacogenetisch profiel (screening op relevante genetische polymorfismen) een waardevolle benadering zijn. Anderzijds kan bij probleemgevallen (patiënten die bij een standaarddosering ongewoon hoge of lage plasmaspiegels hebben) een genetische oorzaak worden aangetoond of uitgesloten. Dit alles om tot meer begrip van een klinisch probleem te komen en een afgewogen keuze voor een alternatief medicijn te kunnen maken.

De Afdeling Klinische Chemie van het Erasmus MC, waar het Expertsiecentrum Farmacogenetica gehuisvest is, maakt als enige in Nederland op dit moment deze DNA-paspoorten. Ze worden in principe uitgegeven bij aanvragen van 3 of meer testen vanuit de huisarts, of 4 of meer tetsen vanuit een ziekenhuis. De achtergrond voor deze keuze is de huidige beschikbare capaciteit om deze DNA-paspoorten te maken. 

Bekijk hier het DNA-paspoort van Katja Schuurman: http://www.npo.nl/katjas-bodyscan/17-03-2015/WO_NCRV_812369

Indien u graag wilt dat uw bloed wordt onderzocht in het Erasmus MC, kan dat als volgt geregeld worden.

Een ziekenhuis kan besluiten om uw bloed elders heen te sturen voor onderzoek dan naar het Erasmus MC. U kunt bij het bloed prikken uw wens aangeven (bijvoorbeeld omdat er al eerder contact is geweest een er advisering heeft plaatsgevonden met het Erasmus MC) dat u analyse in het Erasmus MC wenst, maar het is aan het betreffende ziekenhuis of zij aan uw wens tegemoet kunnen/willen komen. Of u laat uw arts op het aanvraagformulier (www.erasmusmc.nl/farmacogenetica) het vakje “stuur DNA-afname kit naar patient” aankruisen. Ziekenhuizen die op dit moment hebben aangegeven om Farmacogenetisch onderzoek NIET door te sturen naar het Erasmus MC zijn: Ziekenhuis Gelderse Vallei. 

Er bestaan verschillen tussen mensen in hun vermogen om geneesmiddelen af te breken.

Dit wordt voor een groot deel veroorzaakt door DNA varianten van metaboliserende enzymen. Een DNA variant codeert vaak voor een minder actief enzym. In een enkel geval kan een DNA variant echter ook juist coderen een hogere enzymactiviteit. Hierdoor hebben sommige personen een lagere, en andere personen juist een hogere dosis van een geneesmiddel nodig om het juiste effect te verkrijgen. Of hebben sommige mensen meer last van bijwerkingen op een standaard dosis dan anderen.

De totale prijs hangt af van het totaal aangevraagde testen. Voor een CYP2D6, CYP2C9, CYP2C19 profiel ligt dit momenteel in de orde van €400. Het DNA-Paspoort met CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6, CYP3A4 en VKORC1 ligt in de orde van €580 (NB: actuele prijzen kunnen afwijken van de hier gegeven informatie).

Bekijk hier het DNA-paspoort van Katja Schuurman: http://www.npo.nl/katjas-bodyscan/17-03-2015/WO_NCRV_812369

Nee. Deze service is momenteel alleen nog beschikbaar vanuit het Erasmus MC. De kaartjes worden op dit moment uitgegeven indien 4 testen worden aangevraagd door een ziekenhuis, of bij de aanvraag van 3 testen indien de aanvraag via een huisarts is gedaan.  

Farmacogenetica is de studie naar de erfelijke aanleg van geneesmiddelenafbraak.

De kosten van farmacogenetische analyses kunnen verschillen per laboratorium.

Een belangrijk verschil dat hieraan ten grondslag ligt is het aantal DNA varianten per enzym waarop getest wordt. Er zijn laboratoria die voor het CYP2D6 op de 6 meest voorkomende varianten testen, terwijl andere laboratoria op 15 varianten, of zelfs 33 varianten testen. Hoe meer varianten er getest worden, hoe betrouwbaarder kan worden voorspeld hoe iemand geneesmiddelen afbreekt. Maar dus ook hoe hoger de kosten. Het Erasmus MC bijvoorbeeld biedt een CYP2D6 basispakket met 15 varianten, maar ook een CYP2D6 uitgebreid pakket met 33 varianten.

Bekijk hier het DNA-paspoort van Katja Schuurman: http://www.npo.nl/katjas-bodyscan/17-03-2015/WO_NCRV_812369

De laboratoria die vermeld staan op deze site zijn onderdeel van het Netwerk Klinische Farmacogenetica Nederland. Dit houdt in dat zij proberen zo goed mogelijk de diagnostiek op dit gebied af te stemmen op de meest recente stand van zaken. Er kunnen kleine verschillen bestaan in het aantal testen dat wordt aangeboden, het aantal variaties van een enzym dat bepaald wordt, en de prijs. 

Vragen?

Heeft u vragen over het DNA paspoort?